Te veel voor anderen zorgen Sinds een jaar ben ik grotendeels met pensioen. Zie www,jozienwijnakker.nl als je meer over mijn werk wil weten. In mijn haptotherapie-praktijk kwamen vooral mensen die kampten met lichamelijke en geestelijke stressklachten. Meestal komt dit omdat ze te veel voor anderen zorgen en te weinig voor zichzelf. En door te vaak alsmaar door te gaan en te weinig rust te nemen. En ook door te veel in hun hoofd te zitten en te weinig in hun lijf. Dit is zeker niet omdat deze mensen iets fout doen of falen. Wèl, omdat ze al vroeg een automatisme van (af-)geven in plaats van ontvangen hebben ontwikkeld. Een gedragspatroon dat ooit behulpzaam was, maar op den duur averechts werkt. Ikzelf heb mij jaren vanuit zogenoemde valse hoop als een pleaser gedragen. Te veel zonder overleg redden, adviseren of overnemen in de valse hoop op waardering. Je gaat dan zonder te vragen invullen wat de ander goed doet. Het lijkt mooi, je kunt je zelfs trots voelen vanwege je veronderstelde goedertierenheid, maar uiteindelijk is daar niemand bij gebaat. De afhankelijkheid wordt daardoor juist bij allebei groter van in plaats van kleiner. Dit brengt me toch nog op een ongevraagd advies: NIVEA = Niet Invullen Voor Een Ander.
Nieuwe rolverdeling Je neemt als ongevraagd reddende zorgPartner de regie uit handen van je partner die de ziekte van Parkinson heeft en vergroot juist zijn afhankelijkheid en de onderlinge afstand. Te veel beschermen en geruststellen werkt echt averechts. De kunst is niet méér te helpen of te beschermen dan gevraagd wordt of noodzakelijk lijkt. Ik laat Tom dan ook zoveel als kan zijn eigen gang gaan. Zijn ziekte en afnemende gezondheid leidt ertoe dat ik als gezonde partner steeds meer taken overneem zoals huishoudelijk en administratief werk, mail- en app-verkeer verzorgen, sociale contacten onderhouden, et cetera. Dat heeft invloed op de rolverdeling in onze relatie. Ik ben nu de zogenoemde ‘sterke boom’ die stut en steunt en die evengoed kwetsbaarheid kent en ook voeding, water, ruimte, steun en contact nodig heeft. Een helpend gezegde van mijn moeder is: ‘Ieder mens krijgt kracht naar kruis’ en van mijn vader leerde ik: ‘Een sprekend mens is te helpen’. Zo zijn er ook weer lieve mensen die mij support bieden als ik mijn kwetsbaarheid toon en steun vraag. En ik wil sowieso voorkomen dat er een taboe of nog erger schaamte rust op het delen van lastigheden rondom Parkinson.
There is a crack in everything, that’s how the light comes in. Lenard Cohen
Niet meteen toeschieten
Het vraagt veel geduld om me in te houden met het geven van hulp als ik zie hoe mijn geliefde worstelt met bepaalde taken. Kun jij wachten tot je partner iets van je vraagt? Het is zeker niet mijn taak om te moederen over mijn man, hij is niet mijn kind. Ook al zeiden ze vroeger over ouderen die met verstandelijke- en gedragsmatige stoornissen kampten dat ze verkindsden. Het doet de relatie goed als je de ruimte hebt om steeds opnieuw open vragen te stellen en rustig met een open hart en mind te luisteren. Tom neemt in stilte ruim bedenktijd als ik een vraag stel, trekt in een uiterst traag tempo zijn sokken aan of frommelt minutenlang om de rits van zijn jack dicht te krijgen. Voor mij de kunst om rustig te wachten en pas in actie te komen als hij daarnaar vraagt. Dit lukt me meestal wel. Behalve als we een afspraak hebben op een bepaalde tijd. Dan kom ik in actie. Hup,... rits dicht, dan kunnen we meteen vertrekken en komen we op tijd.
Supporter in plaats van redder
Natuurlijk zijn er godzijdank - al dan niet professionele- redders die acuut te hulp schieten in gevaarlijke situaties. Daar gaat dit blog niet over. Deze tekst gaat over dagdagelijkse gewoonten binnen de partner-relatie die meestal ook al voordat er sprake was van Parkinson gebruikelijk waren. Veelal onbewuste automatische communicatie- en gedragspatronen. Als je je als supporter opstelt luister je aandachtig en bied je steun die aansluit bij de wensen en behoeften van je partner. Je stelt dan niet je eigen idee van wat ‘goed’ is centraal, maar dat van je partner die verbaal - en in onze situatie steeds vaker non-verbaal - hulp vraagt. Door zoveel mogelijk af te stemmen en hem de eigen regie te laten blijft het zelfvertrouwen en gevoel van competentie van je partner overeind. Bovendien voel je je als paar meer liefdevol verbonden. Hoe voelt het voor jou om support te bieden in plaats van te redden?
Eerst ontvangen, dan geven Supporter zijn vraagt erom dat je eigen energie-huishouding op orde is. Dat je jezelf als eerste beschermt en verzorgt. Uit een lege koektrommel kun je geen koekjes delen. Dit vraagt dat je eerst tijd en ruimte neemt om koekjes te kopen of te bakken. Zo is het ook met supporter-schap. Je stelt heldere grenzen vóór jezelf. Je toont moed door je eigen behoeften prioriteit te geven. En als je je realiseert dat je net als elk mens zowel krachtig als kwetsbaar bent. Geregeld mijn hart luchten, een lange wandeling maken in de morgenstond, een vrolijke avond met vrienden, tijd voor persoonlijke verzorging, op mijn gemak boodschappen doen en koken en ook deze blogs schrijven zijn ingrediënten die ervoor zorgen dat ik mijn energiepeil, humeur en vitaliteit zo gezond mogelijk houd. Liefst sta ik stevig op eigen benen, met een rechte rug, zachte voorkant en open mind. Daardoor creëer ik leefruimte om een liefdevolle supporter op maat te zijn. Vóór Tom, vóór mezelf en vóór ons. Wat heb jij nodig en wat ontvang jij graag om als zorgPartner te kunnen geven?
boeken ter inspiratie voor dit blog zijn onder meer:
‘Als helpen niet helpt’ van Thea van Bodegraven-Boonstra
‘Red mij niet’ van Sanne van Arnhem
‘Leed heeft niet het laatste woord’ van Klaas-Jan Pos
‘Krachtige zelfcompassie’ van Kristin Nef.
Commentaires