sociale benadering

De mens centraal
Stel de mens centraal in plaats van zijn kwetsbaarheid. Dat is waar sociale benadering voor staat. Hoogleraar culturele antropologie Anne-Mei The legde de basis voor de Sociale Benadering Dementie om de beeldvorming rondom deze hersenziekte te veranderen. Deze benadering kijkt naar de mens achter de ziekte en niet alleen naar de bij de ziekte horende symptomen. Dit is iets waar ik als haptotherapeut vertrouwd mee ben. Ook daarbij is het uitgangspunt dat de mens in zijn totaliteit centraal staat en niet de klacht. Het idee dat parkinson-dementie alleen een medische component betreft klopt niet. Deze aandoening heeft ook invloed op Tom zijn sociale leven en welzijn in ruime zin. Genoemde sociale benadering gaat over het verbeteren van de kwaliteit van leven en wil ook naasten ondersteunen en versterken. In het persoonlijk belang van degene met de ziekte maar ook in het maatschappelijk belang vanuit het zogenoemde langer-thuis-wonenbeleid.

n.b.:
Bij iedereen pakt parkinson anders uit. Ik lees over een diversiteit aan ervaringen en mogelijkheden afhankelijk van leeftijd, instelling, leefstijl en verloop van de ziekte.

Zoeken naar zorg-balans
Ik doe mijn best Tom zijn eigen regie te laten en zijn zelfredzaamheid te bevorderen. Dat geeft vertrouwen in eigen kunnen en bovendien levert hij naar beste vermogen een bijdrage aan ons huishouden. Tegelijkertijd word ik bezorgder vanwege zijn grotere vergeetachtigheid, optredende hallucinaties en moeite met langere afstanden lopen.
Ik zoek naar een verantwoorde zorg-balans tussen de uitersten bemoeizucht en ‘laat hem maar’. Ik heb geen eigen kinderen en voel me evengoed als een moeder die zo goed mogelijk probeert aan te voelen wanneer je ferm moet beschermen en wanneer je met een gerust hart kunt loslaten. Eigen regie voeren betekent bij Tom dat er weinig méér gebeurt dan door de krant bladeren en tv kijken, liefst in bed. Het ontbreken van initiatief door dopaminegebrek is immers het meest kenmerkende van de ziekte. Waarvoor komt hij het liefst wel uit bed?

Tis genne moet
Dit vind ik een van de mooiste Brabantse gezegden. Tis genne moet! Mijn motto is vrij zijn in verbinding. Waarom moet Tom in actie komen? Allerlei experts raden je hartgrondig van alles aan om zo gezond als maar kan te blijven. In mijn haptonomie-praktijk ontmoet ik mensen die daarin zo fanatiek bezig zijn dat ze er nog meer stress van krijgen: koud douchen, affirmaties opzeggen, de toekomst manifesteren, minstens een kwartier mediteren, podcasts zelfontwikkeling volgen en natuurlijk 10.0000 stappen zetten. Ook lees ik over vechten tegen parkinson om de lastigheden die de ziekte met zich meebrengt te verkleinen. Een gezond streven: Je moet acht glazen water drinken om de stoelgang te bevorderen, elke dag een half uur naar buiten om stramheid te voorkomen, in beweging blijven omdat dat overal goed voor is, puzzelen voor de mind, boksen voor weerbaarheid en nog veel meer gevecht tegen parkinson. Ik wens iedereen die hiertoe gemotiveerd heeft en baat bij heeft vanzelfsprekend alle goeds. Zelf ben ik geen voorstander van moeten en vechten. Ik geloof meer in een zachtmoedige aanpak afgestemd op ieders eigenheid. Tom nadert de tachtig levensjaren en samen met hem zoek ik liefst naar dat wat op basis van de realiteit het meest aansluit bij zijn, mijn en onze waarden en wensen. Dat brengt ons van moeten naar ontmoeten.

Ontmoeting
Tom zijn vertrouwde sociale contacten en zijn vrije ruimte in de samenleving is drastisch veranderd. Geen lid meer van de tennisclub. Niet meer naar politieke cafés. Niet meer zelfstandig met de auto naar de supermarkt, naar familie of vrienden, een sportwedstrijd of waar dan ook naar toe. Ook in gezelschap zelf gesprekken initiëren of interesse tonen wordt moeilijker. Zijn presentie is flink verschoven van zelfbewuste ‘man van de wereld’ naar rustig aanwezige en minder op wederkerigheid gerichte mens. Via via kwamen we op het spoor van dagbesteding op basis van de sociale benadering voor mensen met geheugenverlies: Huis van de Tijd. Afgelopen weken is Tom daardoor veel meer onder de mensen geweest dan eerdere maanden. Hij gaat hier zelfstandig met het openbaar vervoer naar toe. Juist deze sociale activiteit samen met kleine aanpassing in het medicijngebruik maken dat hij zich minder vermoeid voelt en met boeiende verhalen thuiskomt die hij me in flarden meedeelt. Niet dat hij enthousiast is over het zingen van levensliederen of sjoelen, maar daarover met een glimlach mopperen brengt ook leven in de brouwerij. Er komen vast activiteiten die hem meer aanspreken zoals tai chi, samen sport kijken, biljarten, een film kijken en niet te vergeten samen wat eten of drinken. Als ze Tom beter leren kennen kan duidelijk worden waar zijn behoeften liggen en daar voor zover het past aan tegemoet komen. Dat is immers de bedoeling van de sociale benadering.

Bewegen, bewegen en nog eens bewegen
Naast de medicijnen wordt voldoende beweging aangeprezen om parkinson zo goed mogelijk te hanteren. Gelukkig komt een fysiotherapeut aan huis die Tom daartoe motiveert en aan het belang daarvan herinnert. Huppakee, elke dag een half uur in de benen naar buiten. Regelmatig en verantwoord bewegen is een cruciaal onderdeel van de behandeling van de ziekte van Parkinson. Beweging stimuleert de hersenen, helpt bij de aanmaak van dopamine, verbetert de motoriek, balans en coördinatie, houdt spieren soepel en verkleint het risico op vallen. Beweging kan zelfs de progressie van de ziekte vertragen en de levenskwaliteit verhogen. Ook hier botst het gezondheidsbelang geregeld met de intrinsieke motivatie. En daarin zoek ik wat wijsheid is. Een bemoedigend duwtje geven en af en toe optreden als stok achter de deur of hem lekker zijn eigen gang laten gaan ook al betekent het een dag met amper beweging. En in hoeverre wil en kan ik meebewegen? We leven immers samen en zijn beweging binnen- of buitenshuis heeft invloed op de mijne en omgekeerd. Afijn, dat is de zoektocht die hoort bij samen leven met parkinson. Steeds weer wennen aan het nieuwe gewoon en daar het beste van maken. En nu gaan we gezellig samen een stukje wandelen en dan verder met de tram naar Cinecenter de film The Roses zien.
We plukken als het maar even kan de dag.