de kracht van kwetsbaarheid

Perfectie achterlaten
Het boek van Brené Brown ‘De kracht van kwetsbaarheid’ heeft veel mannen en vrouwen de ogen geopend en de moed gegeven om perfectie achter te laten. Ik heb dit boek in 2013 voor het eerst gelezen en later herlezen en boven op de kaft schreef ik ‘niet uitlenen!’. Dit boek is in de loop der jaren met alle onderstrepingen en aantekeningen een persoonlijk dagboek geworden. En de boodschap ‘niet uitlenen’ maakt meteen mijn angst voor openlijke kwetsbaarheid duidelijk, legt mijn schaamte voor gebreken bloot en getuigt op voorhand van zelfafwijzing. De buitenwacht moest eens weten wat er in mijn leven is gebeurd waar ik nog steeds het schaamrood van op de kaken krijg. Schuldgevoel is nog enigszins te doen en gaat over wat je niet goed doet. Schaamte voelt nog pijnlijker en gaat over het idee dat je niet goed (genoeg) bent.

Moederziel alleen
Zakken voor een examen, ruzie, overeten, dommigheid, een volle aanrecht, misbruik, echtscheiding, ziekte, verslaving, overspel, depressie, een blauwtje lopen, een misplaatste opmerking, uit de slof schieten, et cetera. Wat stoppen we al dat ongemak en die mislukkingen toch graag weg. ‘Stel je voor dat ‘ze’ erachter komen dat ik ..., dan wil ik liefst door de grond zakken. Nu word ik vast afgewezen, wordt niet meer uitgenodigd en blijf moederziel alleen over’ is de pijnlijke overtuiging. Er is een tv-programma met de naam: ‘Als je me echt zou kennen, dan zou je weten dat…’. Hierin worden mensen uitgenodigd om hun kwetsbaarheid te tonen en zich te laten zien met alle plussen en minnen. Door emoties en je ware verhaal te delen voorkom je verwijdering en eenzaamheid en breng je nabijheid en verbinding dichterbij. Je vriendin, leidinggevende, zus, buurman of collega blijkt lang niet zo perfect als je eerder dacht en daardoor komt er over en weer begrip, respect en waardering. Er is sprake van een echte ontmoeting en zo’n ontmoeting laat sporen na.

“Alles van waarde is weerloos, wordt van aanraakbaarheid rijk”

Lucebert

Rollator, rolstoel of scootmobiel
Op deze foto zie je het bankje waar Tom en ik tijdens de wandeling naar het strand een rustpauze namen. Deze zomer heeft hij op twee vakantiedagen gebruik gemaakt van een rolstoel die ik vooruitduwde. Een avontuur op zich. Hoe blijf je evenwaardig? Hoe regel je afstemming? Hoe vraag je hulp onderweg? En vooral, hoe gek ik het dat wij en vele anderen een drempel over moeten om met deze vorm van openlijke kwetsbaarheid voor de dag te komen. Alsof het ongemak van niet meer (helemaal) zelfstandig uit de voeten kunnen er niet mag zijn. Niet alleen in onze eigen situatie, maar ook om ons heen komen de woorden wandelstok, rollator, rolstoel en scootmobiel steeds vaker voor. De ouderdom komt met gebreken is niet voor niets een gezegde. Laten we daar maar niet krampachtig mee omgaan. Je bent geen loser, je hebt feitelijk een ziekte die beperking en meer afhankelijkheid met zich meebrengt. Niet meer en niet minder.
Hoppetee voor de dag ermee. Genoemde hulpmiddelen zijn bedoeld om pijn of vallen te voorkomen en maken de leefwereld groter. Natuurlijk heeft Tom pijn gehad, en nog, vanwege het niet meer zelf achter het stuur zitten van onze auto, niet meer kunnen fietsen, moeite hebben met traplopen en alleen kleine stukjes kunnen lopen. De kunst is om op al dit verlies niet ook nog de pijn van schaamte te stapelen. Deel wat je wilt delen en je hoeft als patient of zorgPartner echt niet je hele ziel en zaligheid te delen.
Je voelt zelf wel aan waar, wanneer en bij wie dat op zijn plaats is.

Kracht en kwetsbaarheid erkennen
De pijn van het leven die vroeg of laat elk mens overkomt hoeft echt niet weggestopt te worden. En al zeker niet in het rijtje sociale taboes terecht te komen. Of je gezond bent of met beperking moet dealen, het doet goed om de waarheid aan te nemen en samen creatieve oplossingen te bedenken die voor steun en gemak zorgen. Hoe moedig is het van Tom om toe te geven dat hij niet ver kan lopen en om in de rolstoel plaats te nemen en zich te laten voortduwen? Hulp ontvangen vinden immers de meeste mensen veel en veel moeilijker dan hulp bieden. Als hulpontvanger kun je niet anders dan met je kwetsbaarheid voor de dag komen. Als hulpgever ben ik de zogenaamde sterke en kan daarmee de illusie van onkwetsbaarheid in stand houden. De realiteit is dat Tom en ik evenwaardig zijn aan elkaar. In deze nieuwe situatie voelt het extra belangrijk om betrokken op elkaar te blijven en ieders eigenheid inclusief kracht en kwetsbaarheid te erkennen. Zo blijft de liefde stromen.

Grote en kleine gezondheid
Nu ik en wij steeds minder te verbergen hebben gaan we transparanter met elkaar en met anderen om en ontstaat er vanzelf meer gemak in het contact. Je hoeft letterlijk niets op te houden. De realiteit ten volle aanvaarden zoals die is kun je grote gezondheid noemen. Niet ziek en de illusie dat ziek zijn niet mag bestaan wordt ook wel kleine gezondheid genoemd.  Grote gezondheid impliceert dat lijden bij het leven hoort. Bij het begrip grote gezondheid past het om voluit ja te zeggen tegen al wat op je levenspad komt. Gaandeweg het ziekteproces als gevolg van Tom’s parkinson zijn we allebei bewuster van alles wat nog wel kan en tellen we onze zegeningen. Juist door  kwetsbaarheid te erkennen wordt een mens krachtiger. Door te aanvaarden dat het is zoals het is ontstaat open ruimte voor contact met onszelf en met elkaar. Ondanks de pijn en moeite die de ziekte met zich meebrengt blijft er ruimte voor levenslust.

❤️ vrij in verbinding ❤️

Inspiratie:
- De kracht van kwetsbaarheid | Brené Brown
- Leed heeft niet het laatste woord | Klaas-Jan Po, psychiater
- De weg ligt onder je voeten | Marcel Derkse
- Nooit meer doen alsof | Aukje Nauta
- Onderbroken, contact met je wijze lijf | Jozien Wijnakker