zelfzorg & zorgzaamheid

Nooit te oud om te leren
Al jaren heb ik plezier in lezen en studeren, iets wat me nu goed van pas komt. Door Tom zijn parkinson ben ik hierover veel gaan lezen en bestuderen en heb ik flinke basiskennis over deze ziekte. Op de pagina inspiratie kun je zien wat ik zoal lees.
Sinds enkele maanden vraagt Parkinson-dementie aanvullende kennis en vaardigheden en vooral een andere benadering. ‘Ik bekwaam mezelf voor een baan waarnaar ik nooit gesolliciteerd heb.’ Tom zijn cognitieve vaardigheden op het gebied van planning, organisatie, inzicht en geheugen gaan helaas achteruit. Op aanraden van de casemanager dementie namen Tom en ik, samen met vijf andere stellen, deel aan de vijfdaagse praktische cursus: “Beter thuis met dementie”. Deze cursus sluit aan bij mijn plezier in kennis vergaren en Tom geniet van gezelschap en positieve aandacht. Al bij al een volle, leerzame 5-daagse in een plezierige sfeer met lieve mensen die in hetzelfde schuitje zitten. 

Bewust onbekwaam
Nog geen week later vergat ik om al wat ik leerde, in de heftigheid van het moment, toe te passen. Mezelf rustig, geduldig, complimenteus, langzaam en vriendelijk opstellen was ver te zoeken. Tom was bij de buitengym zijn mobiele telefoon kwijtgeraakt. Dat leverde de nodige stress, onrust en weerstand op. Achteraf noem ik mezelf bewust onbekwaam. Ik raakte geïrriteerd en ging preken hoe Tom voortaan beter moet opletten.
Hierdoor vergroot ik onzekerheid en faalangst die de beperkende ziekte door toch al met zich meebrengt. Opvoeden en verbeteren voor een volgende keer heeft geen enkele zin. Ook betuttelen, moederen, adviseren of argumenteren werkt averechts. Overigens ook bij gezonde partners (-:. De term bewust onbekwaam ken ik vanuit mijn coachpraktijk. Zoals je in bovenstaand schema (de leercirkel van Maslov) ziet ben ik door de cursus alvast verhuisd van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam. Nu is het zaak me verder te ontwikkelen naar bewust bekwaam. Ofwel bewust toepassen wat ik heb geleerd tijdens de cursus. Door dit herhaald te doen raakt dit gedrag ingesleten en word ik hopelijk onbewust bekwaam. Dit betekent dat ik als vanzelf – ook in hectische situaties - geduldig luister, een compliment geef, steun biedt, uitnodig, bemoedig, begrip toon en liefdevol aanraak. En ook, niets menselijks is me vreemd, af en toe terugschiet naar bewust onbekwaam.

Afhankelijk van zorg
Onze partner is steeds meer afhankelijk van beschikbaarheid van en zorg door anderen, met name 7/24 de zorgPartner. Door eigen zelfzorg prioriteit te geven: thuis, op het werk en in het sociale leven houd je het vol om voor je partner klaar te staan. Dit vraagt trouw aan jezelf en duidelijkheid naar je partner die door de ziekte toenemende fysieke en cognitieve beperkingen heeft, die ook consequenties hebben voor de partnerrelatie. Door gezonde zelfzorg op één te zetten en door je eigen gewone èn je reservebatterij tijdig op te laden heb je echt iets over voor de ander en kun je van harte beschikbaar en zorgzaam zijn. Op tijd hulp durven vragen en hulp ontvangen blijkt daarbij onmisbaar.

Hier & Nu
Door alle plussen en minnen die de ziekte van je partner meebrengt voluit te aanvaarden wordt het gemakkelijker om hiermee om te gaan. Het heden blijkt veelal milder dan je gedachten. Je beweegt zo goed mogelijk mee met wat zich aandient en met vallen en opstaan wen je telkens aan het ‘nieuwe gewoon’. Dat betekent niet dat je continu met een stralende glimlach rondloopt. Het betekent wel dat je elk gevoel en elke situatie toelaat en aanneemt zoals deze zich voordoet. Angst, boosheid, blijdschap en verdriet horen erbij. Ik vergelijk het graag met een rivier. Alsmaar stromend en voortdurend in verandering. Als ik van mezelf mijn gevoelens en eigenheid kan toelaten met alle zon- en schaduwzijden vervallen irritaties naar Tom. Hij hoeft niet door mij verbeterd te worden. Hij is net als ik menselijk, met zowel zonnige als schaduwkanten.

Waar je ook bent, ben er helemaal 

Eckart Tolle

Enerzijds verantwoordelijk voor jezelf
Door 100% verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen doen en laten valt meteen elke beschuldiging naar de buitenwereld af. Ervaringen en gedrag van anderen kunnen evengoed hartstikke lastig, teleurstellend en pijnlijk voor je zijn. Ook al krijg je tegen je zin ontslag, vertrekt je partner plotseling, rijdt een ander een deuk in je auto of krijgt je partner parkinson. Hoe ontzettend verdrietig ook, jij en ik zijn als zorgPartner de eigenaar van de ontstane situatie. De kunst is om de realiteit onder ogen te zien en hier zo goed mogelijk mee om te gaan. Parkinson is het lot, een gegeven situatie, daar valt jammer genoeg niets aan te veranderen. Hoe je hiermee omgaat heb je wel degelijk zelf in de hand. 

Anderzijds zorgzaam voor de ander
Nu Tom parkinson heeft vind ik het niet betamelijk om uit te gaan van zijn eigen verantwoordelijkheid. Hij kan immers niet volledig voor zichzelf zorgen en is steeds meer afhankelijk van anderen om zo plezierig en comfortabel mogelijk te leven. De nieuwe situatie vraagt aanpassing van mij, Tom kan dit zelf niet meer. Het komt er nu op aan: bij ons huwelijk op 3-3-3 beloofden we: for better for worse. Nu Tom minder respons geeft en moeilijker kan inleven geeft me dat wel eens een eenzaam gevoel. Het verlangen naar intiem contact gaat voor ons allebei niet alleen over het lijfelijke. Naast fysieke nabijheid en aanraking is er over en weer behoefte aan aandacht, erkenning, begrip, troost en geruststelling. Haptonomische kennis en vaardigheid komen me nu goed van pas. Juist de tastzin, emoties, voelen en gevoelens blijven bij Tom intact. Ook beweging, mimiek, gebarentaal, humor, intonatie, sfeer en ritme zijn mogelijkheden voor affectieve bevestiging, afstemming en ontmoeting. Ons gevoelscontact van hart tot hart blijft als vanzelf bestaan. Mensen met verminderde cognitieve vaardigheid ontwikkelen zeer sterke voelsprieten. Tom blijkt meer en meer een haptonoom avant la lettre.